Açıklama aynen şöyle;
Kültür harcamaları %88,1 arttı.
Kim söylüyor bunu?
TÜİK tarafından Kültür Ekonomisi ve Kültürel İstihdam İstatistikleri, 2022 rakamları açıklandı.
Buna göre Kültür harcamaları %88,1 arttı.
Peki nereden nereye gelmiş bu rakamlar?
Kültür harcamaları 2022 yılında 2021 yılına göre %88,1 artarak 149 milyar 620 milyon 769 bin TL oldu. Kültür harcamalarının, gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2022 yılında %1,0 olarak gerçekleşti.
Yani 85 Milyar’dan 150 Milyara kadar yükselmiş.
Genel devlet ve özel kültür harcamaları, 2018-2022 Genel devlet kültür harcamalarının payı %59,9 olmuş bu arada.
Şimdi satır aralarını okuyacağız bu açıklamanın ve rakamsal boyutlarına dair verileri yorumlamaya gayret edeceğiz.
ARTIŞ YÜZDE YÜZ AMA YETERLİ Mİ?
2022 yılında toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı %59,9 oldu. Genel devlet kültür harcamaları önceki yıla göre %115,0 artarak 89 milyar 658 milyon 436 bin TL olurken, harcamaların %70,0'i merkezi devlet bütçesinden gerçekleşti.
Genel devlet kültür harcamalarında en yüksek pay %17,5 ile mimarlık alanında oldu.
Hanehalkı kültür harcamasının %23,5'i diğer kültür hizmetlerine yapıldı.
Hanehalklarının 2022 yılında gerçekleştirdiği kültür harcamalarında; diğer kültür hizmetleri %23,5, televizyon ve ekipmanı %18,6 ve veri işlem ekipmanları %17,8 paya sahip oldu.
Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin faktör maliyetiyle katma değeri %100,9 artarak 55 milyar 761 milyon 289 bin TL oldu. Katma değerin %22,1'i kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, %13,8'i sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri ve %11,9'u mücevher ve benzeri eşyaların imalatı alanında faaliyet gösteren girişimler tarafından üretildi.
İHRACAAT-İTHALAT BOYUTU…
Kültürel mal ihracatı bir önceki yıla göre %105,2 artarak 178 milyar 596 milyon 215 bin TL olurken, kültürel mal ithalatı bir önceki yıla göre %110,9 artarak 79 milyar 774 milyon 071 bin TL oldu. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki payı 2022 yılında %4,2 olurken, kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı içindeki payı %1,3 oldu.
Kültürel istihdam 2022 yılında bir önceki yıla göre %6,2 artarak 682 bin kişi oldu. Kültürel istihdamda olanların %61,0'i 30-54 yaş grubunda, %29,2'si 15-29 yaş grubunda, %9,9'u ise 55 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldı.
Kültürel istihdamda olanların %38,3'ünü yükseköğretim mezunları, %35,9'unu lise altı eğitimliler, %25,8'ini ise lise ve dengi meslek okulu mezunu olanlar oluşturdu.
Kültürel istihdamın %60,6'sı ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalıştı
Kültürel istihdamda olanların, %60,6'sı ücretli, maaşlı veya yevmiyeli çalışırken, %39,4'ü işveren, kendi hesabına veya ücretsiz aile işçisi olarak çalıştı. Kültürel istihdamda olanların %76,6'sı tam zamanlı çalışırken, %23,4'ü yarı zamanlı çalıştı. Kültürel istihdamda yer alan kişilerin haftalık ortalama normal çalışma süresi 38,7 saat oldu.
Kültürel istihdamın %90,0'ını kültürel meslek alanlarında, %10,0'unu ise kültürel olmayan meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel istihdamda olanların %40,4'ünü el sanatları çalışanları, %19,3'ünü mimar, planlamacı ve tasarımcılar, %9,7'sini yaratıcı sanatçılar ve sahne sanatçıları, %7,4'ünü ise sanat ve kültür ile ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları oluşturdu.
Kültürel faaliyet alanlarına göre; mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinde çalışanların toplam kültürel istihdam içindeki payı %9,5, yaratıcı sanatlar, gösteri sanatları ve eğlence faaliyetlerinde çalışanların payı %5,3, sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetlerinde çalışanların payı ise %4,1 oldu.
RAKAMLAR YERLERDE GEZİYOR…
Yukarıda resmi rakamları verdik.
Veriler önemli.
Aslında bu rakamların büyüklüğü hayat pahalılığından kaynaklanıyor.
Türkiye’de ister kişi başına, ister iller bazında toplayın, çıkartın, bölün, çarpın maalesef dünya standartlarının çok ama çok altındayız.
Okumuyor değil okuyamıyoruz.
Yazamıyor değil, yazdıklarımızı yayınlayamıyoruz.
Vaktimiz yok değil, pahalı olduğu için ne bir konsere, ne bir filme, ne de bir tiyatroya gidemiyoruz.
Aslında belki de istenen bu.
Okumayan, yazmayan, sorgulamayan, iktidarın yanlışları konusunda teknik edemeyen nerede ise 12 saat hafta ve hatta hafta sonlarında bile çalışıp ay sonunu zar zor getirebilen ve sıcacık bir çorbaya şükreden bir toplum.
TABLO ÜZÜNTÜ VERİCİ BOYUTTA…
Türkiye’de insanlar ne yazık ki kitap pahalı diye okuyamıyor.
Sinema ve Tiyatroya yüksek ücretleri nedeni ile gidemiyor.
Hali ile de nerede ise ne Tiyatro kaldı perdesini açabilecek, ne de doğru dürüst film yapabilecek yapımcı ya da Yönetmen.
Evet… Bir iki başarılı hamle var ama genelde bu alandaki başarı TV’lerdeki dizilerden kaynaklanan ve Orta doğu ve Kore, Rusya pazarına giden diziler.
Onun haricinde sinema alanındaki birkaç başarı haricinde önemli artılarımız yok.
Yetiştirdiğimiz büyük sanatçıları bir bir kaybediyoruz.
Her gün bir yıldızımın ebediye intikal ettiği haberlerini okuyor, üzülüyor, kahroluyoruz.
Yerleri dolmuyor.
Çoğu sanatçı adı altında şarlatan.
Paraya tapan, iktidar dalkavuğu isimler.