İslam düşüncesinde modernité ve demokrasi kabiliyetinin yekûn hattı

Modern kimlik bunalımı bir açılım mı yoksa bir kapanma mı meselesine İslamî anlamda söyleyeceklerimiz temel konumuzdur. İslam’ın anlamsalını bizim açımızdan anlamayanların bize örnekler –deliller-getirir mahiyette halleri sadece kendilerini bağlar.

Türkiye’de, modernite kabiliyeti cumhuriyetten önce oluşmuş bir sempatinin nüvelenmiş halidir. Tanzimat’tan sonra eğlence sektörünün sarayın dışına taşması ve alenileşmesi üzerinden gelişen ‘yeni hayat’ alanları, (eğlenme kabiliyeti) Türkiye topraklarında modernitenin ilk ayak sesleri olarak gösterilebilir. Lavtalar ve çengilerin (Bindirdirek eğlenceleri) üzerinden gelişen toplumun Batılılaşma çabasının sonraki dönemde bu denli sosyo-politik kimlik kazanacağı tahmini yapılamazdı. Başlangıçta şunu ifade edelim ki, modernite eleştirilerinin karşıtı, -gelenek değildir- veya gelenek modernitenin karşısına çıkarılacak -karşıt uygunluk- değildir. Türkiye’de, en yaygın kimlik buhranı gelenek de olabilir, modernite de olabilir ama esas olan insanın temayüllerinin değişkenliğidir.

İnsan kimi zaman gelenekle kendini ifade edebilir; kimi zamanda dünyaya karşı modern görünüşle kendini ifade edebilir. Hatta bu geleneğin diline ‘môderiynleşmek’ olarak yerleşir ve dahi özel-mahalli telaffuzla onu kendi dünyasına alır. Türkiye’de, bu hal içre milyonlar vardır.

Demokrasinin konuyla ilgisi nedir? Demokrasi geleneksel yönetim biçiminin üstünde bir kimlik tanımı olarak geleneğin dahi benimsediği bir modern kabiliyet olarak kabul edilir. Bu şu değildir; ilanihaye demokrasi insanlık için geçerlidir. Bunu söylediğin an demokrasinin tartışılmazlığını öne çıkarırsın. Atina demokrasisi bunu yapmaya çalıştı, başaramadı. Pers baskılaması Atina demokrasisinin demokrasi –sınıfsallığının- bozulmasına ön ayak oldu ve ardından bu bugünkü tartışılabilir demokrasi rejimi kimliği böylece doğdu.

İslam tartışılır bir din olmayı neden kabul etmez; (Etmez mi? Etmez.) Çünkü İslam kendini halk kimliği üzerinden anlatmaz. Rabbani kimlik üzerinden anlatır. Bu dahi onu tartışılmaz kılar. De ki tartıştık ve dedik ki, bugünkü demokrasi İslam’ı uygulanamaz-lık kimliği ile yeriyor ve İslam’ın üzerinde bir takım modernite operasyonları yapmak istiyor. Öyle mi? Yapabildi mi? Hayır. Peki, bütün bunlar İslam’ı tartışılır noktaya getiriyor mu? Hayır, istedikleri gibi rejim kabiliyetleri açısından İslam tartışılır kılınmaya çalışılsın bunu hiç kimse başaramaz. Çünkü niye mi? İslam vahiydir. Bunun anlaşılması gerekir. Hem de yeryüzünün sahih tek vahyi metnine, İslam dini sahiptir. Türk Milleti’nin vahyin milleti olması kimliği bu anlamıyla çok değerlidir.

Modernite meselesi İslam’ın olduğu gibi diğer dünyanın da konusudur. Konunun sadece Müslümanların sorunsalı olarak sunulması ciddi bir kavram -satımıdır?-/. Müslümanlık, modernizmin zıddıymış gibi anlatımla modernizme kendini anlatmakla hükümlü değildir. Düşman kardeşi olarak Müslümanlar modernizmi satın almak zorunda hiç değildir. Bu... dur.