ANKARA’NIN BAŞKENT OLUŞUNUN 100. YILI

Mustafa Kemal Paşa 16 Mayıs 1919 günü çıktığı Milli Mücadelede üç gün sonra 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a geliyor. Samsun’u emin görmeyip Havza’ya yerleşiyor. Havza da Milli Mücadele için hazırladığı Havza Genelgesini yurdun her köşesine ulaştırıyor.

19 Mayıs 1919 Türk Milletinin kötü giden yazgısına isyanınınbaşlangıcı olan gündür. Türk Milletinin uyanışıdır.

Mustafa Kemal Paşa Erzurum, Sivas Kongrelerinden sonra 19 Aralık 1919 Cuma günü karlı bir günde geldiği Kayseri’den İmamzade Reşit Ağa’nın evinde misafir edildiği, iyi intibalarla Kayseri halkının gösterdiği ilgi ile 21 Aralık günü Kayseri’den Hacı Bektaş’a geliyor. Hacı Bektaş Dergâhını ziyaret sonrası Ankara Bala’da bir köy evinde geceyi geçiriyor. Sabah karların erimesiyle yola çıkıyor. 27 Aralık akşamüzeri Dikmen sırtlarından Ankara’ya heyeti ile birlikte giriş yapıyor. Ankara’nın nüfusu o günlerde 25000,Mustafa Kemal Paşa düşünceli Ankaralı nasıl bir tepki gösterecek? Ankara halkı üzerine düşeni yapmıştır. Coşkuyla Seymenleriyle heyeti karşılamış Mustafa Kemal Paşa’nın nasılsınız Ankaralılar? Sözüne hep bir ağızdan gür bir sesle “Sağol Paşam” nidaları yükselmiştir.

Atlı Seymenlere Selim Ağcı başkanlık etmiştir. Ankara Müftüsü Mehmet Rıfat Börekçi Milli Mücadeleye destek vermiş kendisine ait bir miktar parayı heyete teslim etmiştir.

Ankara Milli Mücadelenin idare edildiği devrimlerin yapıldığı yerdir.

Yunan Ordusunun Haymana’ya yaklaştığı günlerde Meclis’in Kayseri’ye taşınması gündeme geliyor. Meclis üyelerinden Miyap Ağa taşınmasını istemiyor. Masaya bıraktığı tabancasını biz buraya ölmeye gelmedik mi? Diye soruyor. Taşınma geri kalıyor.

Zaferden sonra Ankara’nın başkent olması gündeme geliyor. Karşı çıkanlar oluyor İngiliz Büyükelçisi burası bataklık sivrisinek yuvası başkent olamaz diyor. Mustafa Kemal Paşa imkânsızıimkânlı hale getirmek diyor.

Ankara susuzdu, ağaçsızdı, kuru ve yabaniydi fakat Büyük Millet Meclisi orada kurulmuş orada toplanmış bütün savaş oradan idare edilmişti. Yani idarenin adı idi. (F. Rıfkı ATAY, Çankaya sf:355)

Ankara’nın yeni Türkiye’nin başkenti olması takriri 9 Ekim’de Meclis Başkanlığına sunuldu. Takrir İsmet Paşa’nın el yazısıyla yazılmıştı. Altında başta Malatya Mebusu İsmet Paşa olmak üzere diğer 14 arkadaşının imzaları vardı. Takrir o sırada henüz hilafet merkezi halinde olan İstanbul’un önemini ve ebediyen müdafaa ve muhafaza olacağını belirttikten sonra şu satırlar okunuyordu.

(Türkiye Devletinin makarıı idaresi için, Büyük Millet Meclisinin karar vermek zamanı gelmiştir. Bir devletin merkezinin tayin için esas olacak mülahazalar (düşünceler) yeni Türkiye’nin makarıı, idaresi Anadolu’da ve Ankara şehrinde intihap edilmek lüzumunu emreder.)

Teklif 13 Ekim’de umumi heyete getirildi. Aleyhte yalnız bir mebus konuştu ve sonra tasarı oylanarak kabul edildi. O günden sonra Ankara Türkiye’nin başkentidir.

(Ankara merkezi hükümettir. Ve ebediyen merkez-i hükümet kalacaktır. Ş.S AYDEMİR, Tek Adam, Cilt III, sf:136)